ریفلاکس و عوامل ایجاد کننده آن / سوزش سر دل و بازگشت اسید به مری را ریفلاکس می نامند . ریفلاکس زمانی اتفاق می افتد که دریچه پایینی مری که در ابتدای معده نیز قرار دارد به هر دلیلی شل شده و اسید معده به مری وارد شود .
کاراین دریچه این است که زمانی که غذا قرار است از مری وارد معده شود این دریچه باز می شود و بلافاصله بسته می شود تا غذای وارد شده به مری بازنگردد . زمانی که این دریچه شل می شود نمی تواند کار خود را به درستی انجام دهد و باعث می شود که غذا و اسید معده به سمت مری بازگردد و همین موضوع را ریفلاکس معده می گویند که باعث سوزش سر دل نیز می شود . زمانی پزشکان بیماری ریفلاکس را می دهند که حداقلذ هفته ای دوبار این احساس در فرد به وجود بیاید .
علائم ریفلاکس معده
ریفلاکس و عوامل ایجاد آن در افراد بسته به شدت بیماری متفاوت است . از علائم بیماری ریفلاکس می توانیم به سوزش سر دل و قفسه سینه ، گاهی سوزش گلو ، احساس مزه تلخ در گلو و دهان ، عدم هضم کامل غذا (سوهاضمه ) که ممکن است با علائمی مثل حالت تهوع و استفراغ و معده در نیز همرا باشد ، گاهی مشکل در بلع و به ندرت هم در بعضی افراد مشکل در تنفس و … اشاره کرد .
راه های تشخیص بیماری ریفلاکس
پزشکان می توانند بیماری ریفلاکس را علاوه بر گرفتن شرح حال بیمار با استفاده از یکی از روش های زیر تشخیص دهند :
- عکسبرداری از دستگاه گوارش با استفاده از محلول باریم .
- آندوسکوپی : یک دوربین کوچک را به وسیله یک لوله انعطاف پذیر وارد دستگاه گوارش می کنند و از این طریق می توانند وضعیت معده و مری را مشاهده ککند و از آن ها نمونه برداری کنند .
- با استفاده از یک قطعه ph سنج می توانند میزان ورود اسید از معده به مری را بررسی کنند .
- با استفاده از دستگاه فشار سنج می توانند میزان قدرت عضلات دریچه مری را بررسی کنند .
ریفلاکس انواع مختلفی دارد . یکی از انواع ریفلاکس را ریفلاکس معده_مری می نامند . این نوع ریفلاکس معمول ترین نوع ریفلاکس در بین افراد است و آن را ریفلاکس کلاسیک نیز می نامند .
نوع دیگر را ریفلاکس را ریفلاکس حنجره ای_حلقی می نامند . همان طور که گفتیم ریفلاکس معده یعنی بازگشت اسید و محتویات معده به سمت مری اما این بازگشت ممکن است تا گلو هم ادامه پیدا کند و در بعضی افراد اسید معده وارد گلو و حنجره می شود که همان ریفلاکس حنجره ای_حلقی است .
این نوع ریفلاکس می تواند به بافت گلو و حنجره آسیب بزند . اسید معده باعث التهاب تارهای صوتی ، حنجره و گلوی افراد می شود و به دلیل آسیب دیدن تارهای صوتی صدای افراد تغییر می کند .
از علائم این نوع ریفلاکس می توان به سرفه های مکرر ، احساس وجود یک توده در گلو ، تغییر صدا ، سوزش گلو ، ترشحات بیشتر در مجرای تنفسی و تلخ یا ترش بودن مزه دهان . با خوردن غذاهای تند این علائم بدتر می شوند .
همان طور که در بالا اشاره کردیم ریفلاکس حنجره ای _حلقی باعث آسیب به تارهای صوتی و التهاب حنجره می شود . به ملتهب شدن حنجره ،لارنژیت می گویند . به این نوع التهاب حنجره که در اثر ریفلاکس اسید معده ایجاد می شود ، لارنژیت ریفلاکس می گویند .
افرادی که دچار بیماری ریفلاکس حنجره ای _حلقی هستند کمتر از افرادی که دچار ریفلاکس معده_مری هستند از سوزش سر دل شکایت می کنند ، این در حالی است که اسید معده برای رسیدن به گلو و تارهای صوتی باید از مری عبور کند پس قطعا مری این افراد هم دچار آسیب می شود .
علت این امر که چرا ریفلاکس حنجره ای _حلقی کمتر باعث سوزش سر دل می شود هنوز مشخص نیست .
شخصی که دچار لارنژیت ریفلاکس می شود ، قطعا باید درمان این مسئله را جدی بگیرد . برای تشخیص و درمان این بیماری حتما بیمار باید به پزشک مراجعه کند ، داروهای تجویز شده توسط پزشک را تهیه کند و سر وقت مصرف کند ، داروها را به میزانی که دکتر تجویز شده مصرف کند ، دوره درمان را تا زمانی که پزشک می گوید باید ادامه دهد و بعد از بهبود هم در فواصل زمانی معینی به پزشک مراجعه کند تا پزشک حنجره ی او را برر سی کند . پزشک ممکن است برای کنترل برگشت اسید معده داروهایی را تجویز کند و توصیه هایی را برای تغذیه فرد بیمار بدهد که رعایت همه آن ها ضروری است .
تشخیص لانرژیت ریفلاکس توسط پزشک و با توجه به شرح حال بیمار ، شدت علائم و اندازه گیری میزان اسید در مری و معده انجام می شود . دراین نوع لانرژیت معمولا هنگام صبح و بعد از غذا خوردن علائم حنجره ای و صدای بیمار بدتر می شود .
درمان ریفلاکس و تغییر سبک زندگی
برای درمان ریفلاکس علاوه بر درمان دارویی که ممکن است برای مدتی کوتاه یا بلند توسط پزشک تجویز شود ، تغییر سبک زندگی امری بسیار ضروری است . تغییر سبک زندگی را می توان حتی از درمان دارویی مهم تر در نظر گرفت .در ادامه چند مورد از عاداتی که باید اصلاح شوند را بیان می کنیم :
- سیگار را باید به طور کامل کنار بگذارید ، سیگار و دخانیات به شدت برای افرادی که به ریفلاکس دچار هستند ضرر دارند و باعث تشدید بیماری می شوند .
- تعداد وعده های غذایی خود را زیاد و حجم غذای خود در هر وعده را کم کنید .
- بهتر است تا دو ساعت بعد از غذا خوردن ، از خوردن مایعات دوری کنید .
- بلافاصله بعد از غذا خوردن ، دراز نکشید
- غذاهایی که باعث تشدید ریفلاکس می شوند را نخورید مثل ادویه های تند ، نوشابه ، غذاهای چرب و …
- حتما اگر اضافه وزن دارید ، وزن خود را کاهش دهید و وزن خود را در محدوده مناسب نگه دارید .
در ادامه ویدیویی از استاد دانشمندیان در اختیار شما قرار داده ایم که در آن در مورد ریفلاکس و عوامل ایجاد آن در زیست شناسی را به طور کامل توضیح داده اند و نکات مهم این مبحث در سوالات کنکور زیست شناسی و تلفیق آن با دروس دیگر را برای شما داوطلبان کنکور بیان کرده اند .
همچنین ببینید: تست کنکور زیست دهم با جواب