جزوه فصل هشتم علوم نهم / در فصل هشتم علوم نهم در مورد دو مقوله نیرو و فشار و مقایسه این دو با یکدیگر صحبت می شود .
در سال های قبل آموختید که نیرو چیست و اثرات نیرو چگونه است؟ و همچنین این را یاد گرفتید که یکای اندازه گیری نیرو نیوتن است . مفاهیم نیرو فشار بسیار به یکدیگر نزدیک هستند . در این فصل در مورد فشار و اثر های آن صحبت می شود و بعد از مطالعه این فصل تفاوت و شباهت های نیرو و فشار را به طور کامل خواهید فهمید .
فشار و آثار آن در علوم نهم
نیرو : به اثر متقابل بین دو جسم نیرو می گوییم که واحد آن نیوتن است .
تعریف فشار: فشار برابر است با تقسیم نیرو بر سطحی که به آن نیرو وارد شده است و فرمول محاسبه آن به این صورت است :
یکای اندازه گیری فشار پاسکال است که برابر است با نیوتن بر متر مربع یعنی هر یک پاسکال معادل یک نیوتن بر متر مربع است .
از فرمول بالا می توانیم این را دریافت کنیم که در مواقعی که یک نیروی برابر را به دو سطح متفاوت وارد می کنیم فشار وارد شده متفاوت خواهد بود .
پس تا اینجا متوجه شدیم که نیرو یعنی اثر متقابل بین دو جسم و فشار یعنی نیروی وارد شده به واحد سطح که یکای اندازه گیری نیرو نیوتن است و یکای اندازه گیری فشار پاسکال است.
نیرو و فشار را می توانند با دو وسیله اندازه گیری کنند. وسیله ی اندازه گیری نیرو را نیروسنج می نماند و وسیله ی اندازه گیری فشار را فشارسنج می نامند .
فشار به چه عواملی بستگی دارد ؟
مساحت سطح : یکی از عواملی که فشار به آن وابسته است مساحت سطح است . اگر فرض کنیم که یک نیروی برابر به دو سطح متفاوت وارد شده است . در این حالت فشاری که بر روی سطح بزرگتر احساس می شود کمتر از فشاری است که روی سطح کوچکتر احساس می شود . بنابراین می توانیم بگوییم که مساحت سطح با فشار رابطه عکس دارد .پس در صورتی که نیرو ثابت باشد هرچه مساحت سطح بزرگتر باشد فشار کمتر است و برعکس .
فشار در مایعات
مایعات هم مانند اجسام جامد دارای فشار هستند . وقتی در استخر در حال شنا کردن هستید فشار آب را متوجه می شوید و هر چه بیشتر به اعماق آب بروید این فشار بیشتر می شود و بیشتر می توانید آن را احساس کنید . فشار در مایعات به عامل بسیار مهمی به نام عمق مایع یا ارتفاع ستون مایع بستگی دارد .
هر چه ارتفاع ستون مایع یا عمق مایع افزایش پیدا کند فشار مایعات هم افزایش پیدا می کند . در مثال بالا گفتیم که هر چه در استخر در عمق بیشتری شنا کنید فشار آب را بیشتر احساس می کنید .
نکته : فشار در مایعات به شکل ظرف ، به حجم ظرف و به مقدار مایعی که در ظرف وجود دارد بستگی ندارد و فقط به عمق مایع یا همان ارتفاع ستون مایع بستگی دارد .
اصل پاسکال :
اگر به مایعی که درون ظرفی محصور است فشار وارد شود این فشار بدون کم شدن به سایر بخش های مایع و ظرف هم منتقل می شود . اصل پاسکال در سیستم های هیدرولیکی کاربرد دارد .
فشار در گازها :
مهم ترین نمونه مثال برای فشار گازها ، فشار جو هوا یا همان اتمسفر است ، هرچه از سطح زمین فاصله بگیریم و ارتفاع بیشتر شود این فشار کمتر می شود و هر چه ارتفاع کمتر باشد فشار هوا بیشتر است .
نکات فصل هشتم علوم نهم
در ادامه می توانید جزوه فصل هشتم علوم نهم و نمونه سوالات این فصل به همراه جواب تشریحی را دانلود کنید.
همچنین ببینید: حل سوالات امتحان نهایی نهم